Radio Saturnus Maldegem
Menu Home
Menu Historie
Menu Team
Menu Foto's
logo media
Satelliet
Jingles
Reclames
Menu Links

HISTORIEK VAN RADIO SATURNUS

Tijdens de laatste twee decennia van de vorige eeuw en tot kort na de eeuwwisseling kon je in Maldegem en omstreken luisteren naar Radio Saturnus, een van de pioniers van de ‘vrije radio’ in Vlaanderen.
Naast amusementsprogramma’s voor jong en oud bracht de lokale zender ook een brede waaier van service- en informatiemagazines op antenne, meestal - maar niet uitsluitend - met een sterke lokale klemtoon.

Aangevuurd door een team van vrijwillige medewerkers wist Radio Saturnus zich een unieke plaats te veroveren binnen het toenmalige medialandschap.
Hieronder lees je het verhaal van het eens zo populaire Maldegemse radiostation. Een verhaal van vallen en telkens weer opstaan, maar vooral van de onverdroten inzet van die vele medewerkers, die het station al die jaren een eigen stem gaven.


1980; het begin

In mei 1980 staken enkele jongelui, al langer aangestoken door de radiomicrobe, de koppen bij mekaar en besloten om vanop Maldegems grondgebied illegaal te starten met een radiostation. Dat was in die tijd geen makkelijke opgave want zendapparatuur op de kop tikken was ontzettend moeilijk. Gelukkig werd iemand bereid gevonden om een 5 Watt FM-zendertje in elkaar te knutselen.

Zo gezegd, zo gedaan en op 22 juni van datzelfde jaar werd Radio Saturnus in de meest amateuristische omstandigheden geboren.
Met een minuscuul antennetje, een zender ter grootte van een sigarendoos en een cassetterecorder werden de eerste muzieknoten de ether ingestuurd.
In die beginperiode werd uitgezonden vanuit diverse locaties in Maldegem-centrum, en enkel op zaterdagmiddag. Saturnus had in die tijd nog maar een lage luisterdichtheid, maar het leverde toch de eerste medewerkers op. De uitzendingen werden later verplaatst naar zondag van 10 u. tot 19 u.

Ondertussen werd in het grootste geheim een nieuwe locatie in gebruik genomen: een opgeknapt kippenhok in de Halledreef in Maldegem-Kleit. Het zendbereik werd uitgebreid, waardoor de populariteit van Radio Saturnus pijlsnel steeg.

1981; meer zendvermogen

Begin 1981 werd de eerste grote zendinstallatie aangekocht met een vermogen van 300 Watt en een gewicht van 250 kg. De zender kwam uit Duitsland en werd als elektro-afval en frigo-onderdelen België binnengesmokkeld. In oktober 1981 verhuisde Radio Saturnus naar de Oude Kasteeldreef in Maldegem. De eerste grote investering werd gedaan voor de inrichting van een uitzendstudio. De kwaliteit van de uitzendingen verbeterde sterk en er werd voortaan het hele weekend uitgezonden. Spiksplinternieuwe studio-apparatuur werd aangekocht en de platencollectie werd wekelijks aangevuld. Het succes bleef stijgen tot de eerste zwarte dag in het bestaan van Saturnus: 7 november 1981.

Een inval van de gerechtelijke politie legde Radio Saturnus een eerste maal het zwijgen op. De totale uitzendapparatuur, studiomateriaal en platen werden in beslag genomen. Geld was er toen niet meer voorhanden, de spaarcenten waren op....

Eén ding stond echter als een paal boven water: Radio Saturnus moest terugkomen, hoe dan ook. Een steunactie werd op touw gezet, enkele medewerkers deden een duit in het zakje en er werd beslist om op 2 januari 1982 terug van start te gaan.

1982; terug in de lucht

In de Vakekerkweg in Maldegem werd met vereende krachten een leegstand pand omgebouwd tot nieuwe uitzendlocatie, met een uitzendstudio, een opnamestudio, een vergaderruimte en een bar. Op zaterdag 2 januari 1982 ging Radio Saturnus voor de tweede maal van start, en met succes, want door de persbelangstelling omtrent de inbeslagname wilde iedereen plots naar Radio Saturnus luisteren.

Om de nieuwe luisteraars niet te ontgoochelen werd de studio voorzien van een telefoonlijn en speciale apparatuur om de luisteraars met hun verzoekjes rechtstreeks in de ether te kunnen brengen. Een formule die in die tijd nog maar weinig werd toegepast en al vlug navolging kreeg bij diverse andere radio's.
Het uitzendschema werd flink uitgebreid en Radio Saturnus zond nu ook elke avond uit tussen 18 u. en 22 u.
Helaas bleven de tegenslagen ook nu niet uit: een voorjaarsstorm deed de antennemast ombuigen en een kortsluiting vernielde de zendapparatuur. Na enkele dagen konden de uitzendingen weer hervat worden.

Tijdens een hevige onweersbui in de zomer sloeg de bliksem in. Resultaat: een volledig vernielde zendinstallatie. Dankzij een nieuwe steunactie van de luisteraars kon Radio Saturnus enkele dagen later alweer de ether ingaan.

Wie dacht dat verder onheil voortaan zou uitblijven, had het verkeerd voor. Nog in 1982, tijdens Maldegem-kermis, werd alle apparatuur van Radio Saturnus gestolen. Na een aantal pogingen ondernomen te hebben om met minderwaardige apparatuur terug in de lucht te komen, werd uiteindelijk besloten de uitzendingen te staken. Radio Saturnus zat opgescheept met een zware financiële kater.

Tijdens die periode van radiostilte kreeg de Maldegemse radio zendtijd aangeboden door de collega’s van de populaire Radio Vero in Eeklo. Er werd elke avond uitgezonden van 20 u. tot 24 u.
De medewerkers bleven ondertussen niet bij de pakken neerzitten en vers kapitaal werd aangeboord. De studio’s werden opgeknapt en na een afwezigheid van een paar maanden begonnen de uitzendingen voor de derde keer. En de derde keer bleek de goede keer, want er brak nu een lange periode aan zonder noemenswaardige tegenslagen. De gemaakte onkosten werden terugbetaald en Saturnus kon herademen.

1984: verhuis naar de “building”, op de markt van Maldegem

Ondertussen werd steeds betere apparatuur aangekocht en begin 1984 werd de locatie in de Vakekerkweg te klein. Een huurappartement op de markt te Maldegem werd klaargestoomd en na de zomer van 1984 in gebruik genomen. De overstap van het gezellige maar kleine huisje in de Vakekerkweg naar het ruime dakappartement op de markt betekende een mijlpaal op de weg naar een verder doorgedreven professionalisering op het vlak van apparatuur en techniek.

Radio Saturnus : méér dan enkel radio!

De energie en ambitie van het toenmalige bestuur en een ondertussen hechte ploeg van radiomedewerkers bleek in die jaren vrijwel grenzeloos.
Zo vond men dat de radio-dj’s niet alleen te horen maar ook te zien moesten zijn! Dat resulteerde in de Radio Saturnus Drive-in Show, die overal in de streek - en zelfs tot over de landsgrens -  massa’s jongeren wist aan te trekken.

En alsof dat nog niet voldoende was, nam een ploeg van gerenommeerde Saturnus-dj’s ook de uitbating van Dancing Stereo in het Schouwburgcomplex (sinds 1989 bibliotheek) voor zijn rekening. Op zaterdagavond en zondagnamiddag konden jongeren uit de regio uit de bol gaan op het ritme van de Saturnus-sound!
Enkele Saturnusmedewerkers waren ook binnen het Maldegemse verenigingsleven meermaals te zien en te horen als moderator of interviewer tijdens gespreks- en debatavonden.

Op sportief vlak trad Radio Saturnus in de arena met het niet onverdienstelijke zaalvoetbalteam.
Tijdens de zomervakantie waren er dan jarenlang de Saturnus-Maldo zomerreizen. Met telkens volle autocars - soms waren er ten gevolge van de massale belangstelling zelfs twee afreizen - werden alle hoekjes van Europa verkend.

Nog meer tegenslagen

Net als in de beginperiode in de Vakekerkweg zat het geluk op de nieuwe locatie alweer niet mee. Zo werd begin 1985 de complete zendinstallatie in beslag genomen. Maar de grootste tegenslag kwam eind juli 1986: bij een nachtelijke inbraak werd heel het appartement leeggeroofd. De apparatuur van drie studio's, de zendinstallatie en zelfs het telefoontoestel werden ontvreemd, samen goed voor een bedrag van meer dan anderhalf miljoen frank (40.000 euro). Ogenblikkelijk werd materiaal van een aantal medewerkers verzameld, een nieuwe zender werd aangekocht en precies één dag later konden de programma's worden hervat.

De daaropvolgende jaren zou de Maldegemse radio in rustiger wateren belanden, maar in januari van het jubileumjaar 1990 werd de zender opnieuw door het noodlot getroffen. Tijdens een zware storm knapte de zendmast af, met heel wat onkosten en kopzorgen als resultaat.

1987: Samenwerking met andere vrije radio’s

De hoogtijdagen van de lokale radio's, en dus ook die van Radio Saturnus, situeerden zich in de jaren ‘80. De (zee)piraten (Radio Veronica, Radio Noordzee, Radio Caroline, Radio Mi Amigo, …) waren toen vrijwel allemaal uit de lucht en de publieke omroep (toen nog BRTN) was dusdanig verouderd dat vele luisteraars voor pretentieloze ontspanningsradio soelaas zochten bij de lokale radio's.

Helaas voor ons, maar in Brussel had men ondertussen wel lering getrokken uit het succes van de vrije radio’s en achtereenvolgens werden Studio Brussel en Radio Donna gelanceerd. Ook de programma's van Radio 2 werden afgestemd op een breder publiek.

Voor de vrije radio’s resulteerde dat in een afnemend luisterpubliek en dalende inkomsten uit de lokale reclame. Door het tanende succes en de verminderde aantrekkingskracht vonden ook nieuwe en potentieel talentvolle medewerkers niet meer zo snel de weg naar de lokale radio. Radio Saturnus kon toch blijven doordraaien mits het aanhalen van de broekriem en de blijvende inzet van de medewerkers.

In het licht daarvan werd medio 1987 ingespeeld op de tendens tot netwerkvorming. Het station trad toe tot Radio S.I.S Meetjesland (S.I.S. : Stichting voor Informatie en Samenwerking) met de bedoeling de radio op een hoger professioneel niveau te tillen. Het format werd meer hitradio, maar het gevolg was dat het luisterpubliek vervreemdde van zijn eigen lokale station. Nog geen twee jaar later werd besloten om opnieuw geheel autonoom onder de vertrouwde Saturnusvlag te gaan opereren.

De daaropvolgende tien jaar voer het station onafgebroken weer zijn eigen koers, met een kern van gedreven vrijwilligers en een fraai programma-aanbod.

Divers programma-aanbod voor jong en oud

Radio Saturnus bood naast de vele ontspanningsprogramma’s ook tal van service- en informatieprogramma’s aan, zoals het actualiteitenmagazine “Satelliet”, met wekelijks gasten in de praatstudio, “Signaal”, “Zoeklicht” en het programma “Sport op zondag”.

Voor zieken en mensen met een beperking was er gedurende enkele jaren het programma “Trefpunt”, verzorgd door een medewerker die zelf rolstoelgebruiker was.
Ook op het jeugdige publiek werd gemikt, met programma’s als “Persvers” en de “Studenten Top 20”.

Tijdens de avonduren richtte men de focus op specifieke doelgroepen: er waren programma’s met evergreens, klassieke muziek, hardrock en blues.
Naar aanleiding van bijzondere gebeurtenissen werden er speciale programma’s de ether ingestuurd. Een voorbeeld daarvan zijn de “Verkiezingsmarathons” naar aanleiding van de opeenvolgende gemeenteraadsverkiezingen.

Een traditie die jarenlang in stand werd gehouden was het rechtstreeks in de huiskamer brengen van de middernachtmis.

Men zal zich ook de mobiele Saturnusstudio herinneren, van waaruit live-uitzendingen werden verzorgd tijdens de legendarische Sinksenbeurzen.
En het mag gezegd: Radio Saturnus engageerde zich steeds met volle overgave om “het goede doel” een duwtje in de rug te geven, zoals de hulpacties voor Roemenië alsook de Levenslijn- en Kom op tegen Kankeracties.

1998 : Family Radio Saturnus

In het najaar van 1998 werd het even stil op de vertrouwde frequentie 105.9 FM: Radio Saturnus hield het na achttien jaar “radioactiviteit” voor bekeken en draaide de knop (tijdelijk) om.

Met z’n beperkte groep vrijwillige medewerkers en de alsmaar krapper wordende financiële armslag, slaagde Radio Saturnus er niet langer in om het radiopubliek datgene te bieden wat van een moderne radio verwacht mocht worden. De precaire kastoestand kon ook niet los worden gezien van de vigerende mediawetgeving, die o.m. het zendbereik aan banden legde. Een kleiner zendgebied betekende automatisch minder potentiële luisteraars, wat het medium ook voor adverteerders minder aantrekkelijk maakte.
In een poging de tering naar de nering te zetten, was het bestuur trouwens al eerder op zoek gegaan naar een andere uitzendlocatie, met minder impact op de kastoestand, maar de weinige alternatieven die zich aandienden stuitten telkens op bezwaren van materiële en technische aard.

De etherstilte was gelukkig maar van korte duur. De Vlaamse mediawetgeving maakte immers “ketenradio” mogelijk. Radio Saturnus koos voor toetreding tot de ondertussen snelst groeiende radio van Vlaanderen: Family Radio (deel uitmakend van de Contactgroep), later omgedoopt tot Radio Contact 2.

De gemeenschappelijke programma’s werden via een satelliet digitaal doorgestraald naar de aangesloten radio’s. Op het dak van de “building” op de markt van Maldegem verrees naast de antennemast dan ook een schotelantenne!
Tevens bleef ook de lokale invulling verzekerd: nu en dan werd er ontkoppeld en ging de Maldegemse zender solo. Daarmee bleef de “couleur locale” behouden en werd het kloppende hart van Maldegem nog steeds tot in de huiskamer gebracht door de vertrouwde radiomensen van weleer, die hun sporen reeds ruimschoots verdiend hadden in het Saturnustijdperk.

2002 : het licht van Saturnus dooft uit …

In 2000 werd het twintigjarig bestaan van Radio Saturnus luisterrijk gevierd met een feestzitting op het gemeentehuis. Tevens werden enkele evenementen en activiteiten georganiseerd naar aanleiding van deze mijlpaal. Meest in het oog springend was een kerstconcert met  Schatteman en Couvreur (2000), dat een jaar later trouwens nog een verlengstuk kreeg met een kerst- en gospelshow, gebracht door Will Tura en The Jody Singers. Er was ook  een jubileumtombola i.s.m. dertig Maldegemse middenstandszaken, waarbij je een dagtrip naar Disneyland Parijs in de wacht kon slepen.

De toekomst zag er na de eeuwwisseling echter niet bijster rooskleurig uit, donkere wolken pakten zich samen aan de einder. De toetreding tot een ketenradio, waarvan aanvankelijk vurig gehoopt werd dat het een nieuw elan zou geven aan het radiostation, leek bij aanvang veelbelovend maar gaf uiteindelijk toch niet het gewenste resultaat.

De afkalvende medewerkersploeg moest alle zeilen bijzetten om het station zowel financieel als programmatorisch draaiende te houden. Dit woog sterk op het moreel van de radiomensen, die een na een afhaakten. Bovendien waren de medewerkers uit de beginjaren ondertussen hun wilde haren kwijtgespeeld en hadden ze twintig jaar later vaak ook een druk gezins- en beroepsleven. Dit combineren met   een tijdsintensieve hobby als radio maken was zeker niet evident. Daarmee werd de zwanenzang van Radio Saturnus ingeluid.

Naar het einde van 2002 stierf Radio Saturnus, een van de pioniers van de vrije radio in Vlaanderen, een zachte en roemloze dood. Het station werd definitief overgenomen door een ketenradio. Het lokale karakter en de lokale service en informatie, zo karakteristiek voor Radio Saturnus, waren daarmee definitief verdwenen.

------------

Meer gedetailleerde informatie over het wel en wee van Radio Saturnus doorheen de jaren en over specifieke programma’s kan men vinden in talrijke bijdragen in de Maldegemse Infogids, die elders op deze website terug te vinden zijn.

 
    web counter